Blog menu

Buciki barefoot – czyli jakie?

4607 Views

Idea barefoot staje się coraz popularniejsza wśród producentów obuwia, nie tylko tego dziecięcego. Jednak co to dokładnie znaczy? Dlaczego jest to takie ważne i jakie buty możemy nazwać zgodnymi z ideą barefoot?

Wpływ obuwia na zdrowie stóp - badania

Ludzie noszą obuwie od około 40 000 lat. To, co się zmieniło, to podejście do funkcji butów. Na początku pełniły one jedynie funkcję użytkową – ich zadanie sprowadzało się do zabezpieczenia stopy przed urazami i wynikającymi z nich infekcjami, a także ochrona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.

Z czasem obuwie zaczęło ulegać innym wpływom. W minionym stuleciu kształt obuwia drastycznie się zmienił; amortyzowane podeszwy, wspierające stopę, wąskie palce i podwyższona pięta to tylko niektóre cechy charakterystyczne współczesnego konwencjonalnego obuwia [Davis, I.S. The Re-Emergence of the Minimal Running ShoeJ. Orthop. Sports Phys. Ther. 201444, 775–784]

Wpływ obuwia na morfologię stopy po raz pierwszy odnotowano ponad 100 lat temu [Hoffmann, P. Conclusions Drawn from a Comparative Study of the Feet of Barefooted and Shoe-Wearing Peoples. J. Bone Jt. Surg. 19052, 105–136]. Bardziej płaskie stopy, większe kąty palucha koślawego i węższy kształt stopy to tylko niektóre z cech związanych z konwencjonalnym użytkowaniem obuwia u dorosłych.

Jednak stopy dzieci różnią się od stóp osób dorosłych. Przewaga struktur chrzęstnych w ich budowie powoduje, że są bardzo plastyczne i podatne na zniekształcenia, dlatego dzieciństwo jest kluczowym okresem, aby zrozumieć wpływ nieprawidłowego obuwia na naturalny rozwój stopy.

W badaniu przeprowadzonym przez Goulda [Gould N. Shoes versus sneaker in toddler ambulation. Foot Ankle. 1985;6: 105–107.] ponad trzydzieści lat temu zaobserwowano, że tylko 19% małych dzieci mieściło się w konwencjonalnych butach o średniej szerokości. Większość małych dzieci potrzebowała szerszego buta.

W swojej recenzji kilka lat później Staheli [Staheli L. Shoes for children: a review. Pediatrics. 1991;88: 371–375.] stwierdził, że obuwie dziecięce powinno być oparte na modelu barefoot, ponieważ optymalny rozwój stopy następuje w środowisku „bosym”.

W badaniu ”How barefoot and conventional shoes affect the foot and gait characteristics in toddlers” (Marta Gimunová  ,Kateřina Kolářová ,Tomáš Vodička ,Michal Bozděch ,Martin Zvonař, sierpień 2022) porównano indeks łuku stopy, dynamiczną antropometrię stopy i parametry chodu u małych dzieci, które od pierwszych kroków nosiły „bose” lub konwencjonalne buty. Wyniki tego badania wskazują na większą siłę maksymalną działającą na przyśrodkowy obszar stopy, co może być związane z niższym wysklepieniem podłużnym przyśrodkowym lub zwiększoną pronacją (przetaczaniem stopy do środka) podczas chodu w grupie dzieci noszących konwencjonalne buty. W grupie noszącej buty typu barefoot zaobserwowano mniejszy kąt progresji stopy związany z wyższym łukiem podeszwowym.

Mimo wielu badań nadal możemy spotkać się z opiniami, że buty dla dzieci powinny być sztywne, mieć wysokie zapiętki i amortyzującą podeszwę.

Dlaczego warto wybrać buty barefoot?

Stopa jest złożoną strukturą, która musi działać jak sztywna dźwignia podczas poruszania się i być giętka, aby amortyzować kroki. Aby osiągnąć tę funkcjonalną zdolność adaptacji, kości, mięśnie i ścięgna w stopie muszą działać synergicznie. Zaburzone funkcjonowanie stopy może prowadzić do zaburzeń chodu, dysbalansów mięśniowych, problemów z równowagą oraz szeregu patologii dotykających kończyn dolnych. Dlatego zrozumienie anatomii stopy jest ważne dla zrozumienia jej funkcjonalnej roli. I tego, że nieprawidłowe ukształtowanie stopy pociąga za sobą, na zasadzie domina, kolejne wady układu ruchu.

Aktualnie, za buty zgodne z ideą barefoot uważa się takie, które są lekkie, mają wystarczającą przestrzeń na palce, są elastyczne i nie mają materiału amortyzującego. Chodzenie w nich jest najbliższe chodzeniu na boso i zapewnia warunki do odpowiedniego rozwój stopy. Nie ograniczają ruchu w stawie skokowym, mają elastyczny zapiętek i pozwalają na ruch palców w każdej płaszczyźnie.

Podsumowanie

Żyjemy w dobrych czasach. Mamy ogromny dostęp do wiedzy, możemy znaleźć odpowiedź na wiele pytań nie wychodząc z domu. Warto korzystać z tego przywileju, szukać odpowiedzi u źródła. Buty typu barefoot to rozwiązanie optymalne, pozwalające zrównoważyć potrzebę zabezpieczenia stóp ze stworzeniem im warunków do prawidłowego rozwoju. To szansa na zminimalizowanie ryzyka wad stóp, a co za tym idzie także kolan i ogólnie wad postawy u dzieci. Należy jednak pamiętać, że na zdrowie układu ruchu ma również wpływ wiek, płeć, waga oraz aktywność fizyczna. Im wcześniej zdamy sobie z tego sprawę, tym lepsze decyzje będziemy mogli podejmować, jako rodzice.

Więcej artykułów naukowych na ten temat znajdziesz TUTAJ